Mùa Xuân Bát Nhã
Khu vườn nhà tôi có vài cánh hoa vừa nở.
Thời tiết nơi đây đã bớt lạnh, báo hiệu một mùa xuân mới.
Xuân đi! xuân lại về…Nàng xuân đang cười, đứng chờ ngoài đầu ngõ! Tinh thần Bát Nhã mang theo nguyên vẹn chân lý trước cảnh thiên nhiên: Xuân Hạ Thu Đông rồi... Xuân chẳng khác nào Sinh Lão Bệnh Tử rồi lại... Sinh. Trong cảnh giới tương đối, nghịch cảnh luôn luôn sánh đôi: bình minh với hoàng hôn, yêu thương hay hận thù, hạnh phúc và phiền muộn, sống rồi chết…chỉ cần chấp một bên là ta thấy cảnh đời bể khổ theo sau! Sắc chỉ là Không, Không là Sắc…Bản chất của muôn pháp là Không khi chúng ta còn ở bên bờ sông mê.
Sáng thứ bẩy, không khí lành lạnh của buổi tàn đông được sưởi ấm bằng những ánh nắng đầu xuân. Mặt trời tháng ba dậy sớm hơn thường lệ, ngày cuối tuần nên mọi người còn ngủ vùi cho nhẹ đi một tuần vất vả với vịêc làm và cuộc sống. Em rủ tôi đạp xe dạo quanh khu phố đi về quen thuộc đã hơn 20 năm. Vợ chồng già tánh Hữu bên nhau hôm nay bao lâu nữa sẽ là tánh Không? Chẳng ai đoán trước được! Trí tuệ Bát Nhã bảo tôi đồng lòng ngay! Đó cũng là cách rèn luyện sắc thân ngũ uẩn hòa vào tứ đại: đất nước gió lửa của thiên nhiên bên ngoài.
Tâm hồn cởi mở hạnh phúc nên khi đạp xe chậm rãi bên em, tôi tưởng hay thức mà thấy cả hoa cười dưới nắng xuân mỗi khi lướt qua hàng dậu nhà ai bên đường. Gió đông lành lạnh làm chúng tôi hăng hái đạp nhanh. Khi đến trước căn nhà có người chồng mới quá vãng hơn nửa năm nay, em bất chợt hỏi tôi một nhận định Bát Nhã mà tâm thức vừa cảm nhận: - Anh thấy không? Nhà hàng xóm mỗi khi có vợ hay chồng qua đời thì lại đẹp hơn xưa! Chẳng hạn nhà này hay vài căn bên kia của bạn anh, vợ vừa ra đi…Họ sửa sang và mặt tiền trồng hoa nhìn thật trang trọng…Tôi yên lặng chẳng biết nói gì! Chân đạp vội chiếc xe, mắt nhìn em thầm hỏi ý nhưng hiểu là em chẳng chút bận tâm đến câu trả lời. Tôi đành ôm hiện tượng Bát Nhã ấy vào lòng… một mình với cõi vô minh.
Đối với người góa phụ, nếu gia đình bao năm eo sèo như mùa đông thì bây giờ nỗi buồn ấy cũng đã đi theo chồng. Nợ tình dứt bỏ, cuộc đời nhẹ gánh, tâm hồn sẽ thanh thản. Ngược lại, còn chấp hữu thì còn trôi nổi giữa biển đời nhưng dù ở hoàn cảnh nào, hy vọng cũng tràn trề vào dịp xuân mới vì thế hoa lại nở trước sân nhà! Nhưng hoa nở rồi hoa cũng sẽ tàn bởi mọi hiện tượng đều có tánh Không: không thật, không tự tánh, luôn chuyển đổi, tất cả do duyên hợp thành rồi tạo nên mối tương quan.
Trường hợp người chồng... viễn ảnh của tôi và em chẳng may chúng mình phải xa nhau ngày mai! Nhiều mùa xuân sống bên em hợp lại thành duyên phận và đó chính là mùa xuân rực rỡ nhất trong cuộc đời tôi. Khi em ra đi! Thương nhớ và đau buồn qua đi! Xuân Hạ Thu Đông rồi… Xuân, khi mà mọi vật chuyển đổi không ngừng theo pháp luân hồi, làm sao ta biết được chuyện tương lai? Thành thật nói với em… chuyện hàng xóm cũng sẽ là chuyện nhà mình mà thôi! Chẳng khác gì nhau bởi còn tin ngũ uẩn: sắc, thọ, tưởng, hành, thức có thật thì nghịch cảnh xuất hiện rồi chấp vào nên khổ đau lại vướng mắc triền miên.
Lần đầu tiên trong đời, tôi nhìn thấy cái Có nằm trong cái Không. Có là Không, Không là Có. Tinh thần Bát Nhã phá chấp, phải chăng đó là chân lý của sự an lạc hạnh phúc? Như em nhận thấy đó, tôi vẫn đặt thành câu hỏi bởi không có đối nghịch đúng hay sai ở chính bản ngã của chủ từ.
Tôi ước mong Con thuyền Bát Nhã sẽ đưa tôi rời bến mê về đến bến ngộ khi em đi rồi để những mùa xuân của chúng ta là đẹp nhất. Xin lỗi… đẹp thôi! Nhất nhì ấy chính là mầm mống của khổ đau…
Cao Đắc Vinh (3 / 2012 )[b]