Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên

Khách viếng thăm

Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên

Hoàng Lan Chi

Tôi yêu thơ Nguyên Sa từ thuở 13. Nhưng tôi không có ý thích nhu phần đông nguời khác là tìm hiểu về tác giả. Bây giờ các em nhỏ lập ra các Fan và… cãi nhau ỏm toỉ trên net. Cũng vui và ngộ nghĩnh.

Do đó tôi không bao giờ tìm hiểu dung nhan muà hạ cuả Nguyên Sa hay Muờng Mán hay Hoàng Anh Tuấn hay Nguyễn Đình Toàn. Nhưng sau này các bạn tôi bảo: Nguyên Sa không có vẻ gì cuả một thi sỹ cả. Nhìn ông không thể tuởng ông là tác giả cuả những vần thơ tình diễm tuyệt.

Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên 9-nguyen-sa-2

Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên 9-nguyen-sa-2

Ông dạy văn ở truờng Văn Học, duờng như truờng này do vợ ông lập ra. Vì vậy bạn DHungtran ở Mỹ đã viết về ông: I was completed shocked to find out that he was a fat, very un-poetic middle-age man, a complete contrast of my imagination of what your (and mine too) favorite poet would look like.

Sau này tôi có đọc một bài về Muờng Mán trên Báo Saigon tiếp thị hay Tuổi Trẻ gì đó có cả chân dung MM. Tác giả bài báo viết: MM có vẻ gồ ghề cuả một tay đi buôn hơn là tác giả cuả vần thơ tuyệt vời sau:

Tháng chạp về rồi bé biết không
Một chút mầu xanh một chút hồng
Một chút vàng mơ và tím nhạt
Chưa giao thừa đã tết trong anh..

Tháng chạp về rồi bé biết không
Anh nằm trên cỏ nghe mùa xuân
Nghe sông đổ nước xuôi ra biển
Nghe biển phụ tình quên nước sông..
(Mường Mán)

Bây giờ lác đác Mường Mán vẫn gửi thơ vào các dịp tết. Rất haỵ. Tôi thích thơ Mường Mán lắm. Tôi yêu cả thơ Bùi Giáng. Cứ nhủ lòng sẽ tìm gặp ông. Trò chuyện. Đàm đạọ Chưa làm vì bộn bề cuộc sống thì thi sỹ tài hoa đã ra đi.

Vòm cây cối ngàn xanh xuân em đó
Cành giơ ra là nhánh cũng ôm về
Hờn dâu bể rụng rời em đã rõ
Thì trước sau vùng thuỷ thảo chung thề ...
(Bùi Giáng)

Nhắc đến thơ Nguyên Sa mà không nhắc đến Ngô Thuỵ Miên thì quả cũng hơi thiếu sót.

Ngô Thuỵ Miên bắt đầu nổi lên với bài Mùa Thu cho em. Phải công nhận bản nhạc hay quá. Lãng mạn. Trữ tình. Sau đó là một loạt các bản nhạc tình dễ thương. Nhất là các bài phổ thơ Nguyên Sa như Áo lụa Hà Đông

Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ
Em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương
Và em có nghe khi mùa thu tới
Hai chúng ta sẽ cùng chung lối
Anh với em mơ mùa thu ấy
Tình ta ngát hương…

Tôi không biết chân dung của các nhạc sỹ khác. Nhưng Ngô Thuỵ Miên?
Rất đẹp. Trông hết sức lãng tử...

Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên 9-ngo-thuy-mien-1

Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên 9-ngo-thuy-mien-1

Ngày đó “Muà Thu cho em“đã nổi tiếng. Một ngày cuả 1970, tôi thi chứng chỉ Vật Lý Điạ cầu. Ngô Thuỵ Miên tức Ngô Quang Bình cũng thi. Các bạn thấy thú vị không? Một nhạc sỹ trẻ tài hoa mà học Khoa Học. Thuờng thì các nhà văn, thơ hay nhạc thích học Văn Khoa hơn Khoa Học. Vì Khoa học khô khan thấy mồ. Quang Bình hơn tôi vài tuổi thì phảị.

Hôm đó NTM rất đẹp. Tôi không hay bình phẩm nhan sắc con trai nhung phải công nhận hôm đó Miên rất dễ thuơng với dáng cao gầy rất lãng mạn, thư sinh, cặp kính trắng và áo blouson khoác ngoài trông rất hay, rất nghệ sỹ... cứ như mới từ Đà lạt hạ san.

Miên rất hiền, cuời dễ thuơng. Khi vào thi Miên ngồi dãy bên kia, tôi dãy bên cạnh. Tôi làm bài xong truớc, nhìn sang thấy chàng nhạc sỹ nổi tiếng của Thành phố đang... cắn bút. Tôi viết giấy quăng sang “Quăng bài cho anh nhé?” Miên chỉ lắc đầu cười. Chứng chỉ đó tôi đậu còn Miên thì rớt. Sau này duờng như Miên không học nữạ (Anh Nguyễn Hoàng Duyên ơi, anh có đọc dòng này không? Anh có liên lạc với Miên không?)

Sau này tôi có xem băng video của NTM. Anh đã lớn tuổi, không còn đẹp như thời trẻ nhưng trông vẫn hiền, dễ mến.

Khoa Học còn một nhạc sỹ khác, nổi tiếng trong phong trào nhạc phản chiến (cùng với Tôn Thất Lập) là Miên Đức Thắng. Thắng cùng học SPCN với tôi nhưng tôi không quen Thắng. Thắng cũng được nhung không đẹp nghệ sỹ như Miên.

Sắp đến tháng sáu.
Tháng sáu trời mưa em có buồn không em.

Tình Khúc Tháng Sáu

Tháng sáu này có ai về không nhỉ
Saigon mưa nhưng có hề chi
Mưa Saigon như gái xuân thì
Ào ạt đó để rồi câm lặng đó

Nếu có về giữa mùa tháng sáu
Ta cùng nhau lên đỉnh đồi cao
Ngắm Saigon về dêm lộng lẫy
Rũ trần ai của một thuở ba d+àọ.

Lời mời mọc dành cho tất cả
Không chỉ già mà cả trẻ mi nhon
Không chỉ ai chua mà cho cả ai dòn
Vì tất cả... là cuộc đời muôn sắc...

Nếu Ngố về nhớ đem chùm hoa tuyết
Còn Ngô Đồng? xin một trái bắp non
Hồng Phượng ơi, cho em chút tơ lòng
Con én nhỏ Gia Long giờ vẫn hót

Lệ Đá ơi, trời Ca sao lạnh giá
Có thể nào ủ chút hơi đông
Cho Saigon thêm duyên mùa tháng sáu
Tuởng như vẫn còn Hòn Ngọc Viễn Đông..

Còn Camel, xin đừng đem gì cả
Bởi lửa Ca đã muốn đốt Saigon
Hay Ca rủ Công là đủ bộ bạ.

Í đô ơi, truờng xưa còn đâu tá? (Idlehouse)
Tê En nờ với bao kỷ niệm xưa (TN)
Bienkhat hỡi, quê hưong dù nghèo đói
Em cứ về cho thoả khát một hôm.

Paris Có Gì Lạ Không Em

.

Khách viếng thăm

Nguyên Sa và Tình Ca Ngô Thụy Miên

Ngô Thụy Miên

Tin nhà thơ Nguyên Sa mất đến với tôi thật đột ngột! Sáng nay một người bạn gọi vào sở hỏi tôi:"Ông có biết nhà thơ Nguyên Sa vừa qua đời chưa?" Tôi bàng hoàng, thẩn thờ một chút mặc dù đã được biết tình trạng sức khoẻ của ông mấy năm gần đây. Chúng tôi trao đổi vài ba câu chuyện. Tôi cám ơn bạn rồi thầm nói với mình:

"Thôi, cái thời tuổi trẻ mộng mơ, yêu đương nồng nàn ngày nào đã thực sự không còn nữa. Không còn nữa những lụa là mưa nắng Sàigòn, cũng không còn nữa Paris, người tình và giòng sông Seine với những vòng tay ôm, những môi hôn vội vả... Người đạo diễn đã bỏ cuộc chơi, bọn tài tử chúng tôi ở lại còn gì để bàn chuyện thu phong, còn gì để làm dáng với đời, làm điệu với người!"...

Ngoài trời những giọt mưa vẫn tiếp tục rơi đều trên khung cửa kính. Buổi chiều về nhà, bạn bè dưới Cali gọi lên báo tin. Bỏ điện thoại xuống, tôi ra vườn sau nhà. Nhìn những cánh hoa anh đào đang rụng bay theo gió, chợt thấy lạnh, và nỗi buồn ập đến khiến tôi choáng váng. Buổi tối anh Nguyễn Mạnh Trinh gọi lên nhờ tôi đóng góp một bài để đăng trong tuyển tập anh dự định in trong những ngày sắp tới. Tôi hứa sẽ viết một chút về những bản nhạc đã phổ từ thơ ông.

Tôi không rõ nhà thơ Nguyên Sa từ Pháp trở về Việt Nam từ năm nào, chỉ biết cùng với nhà thơ Cung Trầm Tưởng, ông đã đem Paris về cho bọn trẻ chúng tôi. Một Paris với hè phố Saint Michel, với sông Seine, tháp Eiffel, những cặp tình nhân, giáo đường sương mù... Cùng một lúc ông đã mang nắng Sàigòn, lụa Hà Đông và đâu đó bóng dáng Hà Nội vào thi ca Việt Nam của chúng ta một cách thân thiết nhẹ nhàng.

Nhiều người hỏi tôi có quen biết hay có họ hàng với nhà thơ? Như tôi đã nói, chúng tôi không có liên hệ gì ngoài sự cảm thông của hai con người cùng yêu nghệ thuật. Nói rõ hơn, tôi chỉ là một trong hàng triệu người yêu quí thơ ông, một người may mắn có thể gửi lời biết ơn giòng thơ tuyệt vời của ông qua những nốt nhạc giản dị, chân tình.

Cuối năm 1969, khi một số tình khúc của tôi đã được phổ biến rộng rãi trên các đài phát thanh, cũng như trong những đêm sinh hoạt văn nghệ được tổ chức tại nhiều trung tâm văn hoá, hay các giảng đường đại học. Tôi đến với thơ Nguyên Sa, không từ một chọn lựa, mà vì tôi đã nhìn thấy mình trong thơ của ông, đã nghe những rung động thầm kín nhất của tuổi trẻ mình được ông tạo lên bằng những lời thơ ngọt ngào tình tứ, tươi mát. Cũng như bao nhiêu anh em thanh niên sinh viên học sinh của thập niên 60, tôi yêu và thuộc không ít thơ của ông. Nói đến Áo Lụa Hà Đông, có lẽ chúng ta mấy ai không biết:

Nắng Sàigòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông.

Cá nhân tôi khi đọc bài thơ đã chú ý ngay 4 câu:

Em chợt đến, chợt đi anh vẫn biết
Trời chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu
Nhưng sao đi mà không bảo gì nhau
Để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại.

Áo Lụa Hà Đông - Nguyên Sa - Ngô Thụy Miên - Duy Trác

Lời thơ man mác buồn, đã vỗ về, chia xẻ tâm tư tôi ngày tháng đó. Lang thang Sàigòn một ngày nắng nhẹ, giòng nhạc lan man trong đầu óc: "Rê Đô Rê, Sol Sib Sib Rê Rê, Sol Sol La, Sol Sib Rê Rê La...", tôi đã hoàn tất phần điệp khúc được viết theo cung Rê thứ để thích hợp với hồn thơ. Khi phổ hai phần đầu, và cuối, tôi đã gặp khó khăn với hai câu:

Thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng

và

Giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng

vì vần trắc của chữ "trắng" đã không thích hợp với giòng nhạc chuyển tiếp cần âm bảng. Sau hơn một tuần loay hoay tìm kiếm, cuối cùng tôi đã phải dùng một phương pháp phổ thơ cũ: nhạc lại lời thơ ở câu trên để chuyển ý nhạc trở về phần hai, cũng như đoạn cuối của bản nhạc:

Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng.
Anh vẫn nhớ em ngồi đây, tóc ngắn

Để tạo ấn tượng nuối tiếc cho người nghe, khi kết thúc bản nhạc, tôi đã thêm câu:

Anh vẫn yêu màu áo ấy, em ơi

với giòng nhạc đi lên, chuyển từ Sol thứ qua Sib, La, và chấm dứt bằng Rê trưởng.

Cuối năm 1970, trong một đêm nhạc tình ca tại trường đại học Khoa Học, tôi đã giới thiệu bài hát tới các bạn trẻ của tôi. Sau đó bản nhạc đã được phổ biến thường xuyên qua các chương trình nhạc do tôi và nhạc sĩ Trường Sa thực hiện trên đài phát thanh Quân Đội, cũng như trong các đêm nhạc do bạn bè chúng tôi tổ chức tại Sàigòn. Ngoài ra trong năm 1970, tôi cũng đã viết "Tình Khúc Tháng Sáu" phổ theo ý thơ bài Tháng Sáu Trời Mưa của Nguyên Sa. Mãi đến năm 1984 tôi mới phổ bài "Tháng Sáu Trời Mưa" của ông.

Những năm 60, 70, bọn trẻ chúng tôi dù trưởng thành trong khói lửa chiến tranh, có ai không mơ một ngày được đặt chân đến Paris, được cùng người yêu dạo chơi phố phường Paris, hay lang thang bên bờ sông Seine nhớ đến một cuộc tình... Paris như một lời kêu gọi, một nơi chốn tìm về cõi tình yêu. Từ những mộng ước đó, bản nhạc thứ hai tôi phổ từ thơ Nguyên Sa đã thành hình. Có những bài thơ khi muốn phổ nhạc, người nhạc sĩ phải tìm điệu nhạc để chuyên chở ý thơ, hoặc phải thay đổi lời thơ để nhập vào ý nhạc... Riêng "Paris Có Gì Lạ Không Em" khi đọc lên tôi đã nghe phảng phất tiếng phong cầm rộn rã của nhịp 3 luân vũ. Trên phím dương cầm, giòng nhạc dồn dập, chạy dài trên 10 đầu ngón tay, tôi đã hoàn tất phổ bài thơ trong một ngày đầu xuân năm 1971.

Cung Đô trưởng mở đầu nhịp nhàng:

Paris có gì lạ không em
Mai anh về, em có còn ngoan...

tôi thích nhất câu:

Là áo sương mù hay áo em

từ cung Đô trưởng đổi chuyển qua La thứ để vào phần điệp khúc:

Anh sẽ cầm lấy đôi bàn tay
Tóc em anh sẽ gọi là mây...

Khi Hoàng Phúc bạn tôi hát bài này lần đầu tiên, đã nói "bài này phải để chị Thái Thanh hát mới được". Đúng như lời Phúc nói, sau này chị Thái Thanh đã thử bài này. Để thêm một chút Paris, chị đã hát:

La la la la la la
La la la la la la

khi kết thúc bản nhạc.

Sau Áo Lụa Hà Đông và Paris Có Gì Lạ Không Em, tôi đã phổ tiếp Tuổi 13. Cũng như "Nắng Sàigòn anh đi mà chợt mát. Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông", "Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúc, Áo nàng xanh tôi mến lá sân trường" là 2 câu thơ được bọn trẻ chúng tôi thuộc nằm lòng ngày đó. Tôi yêu cái ý thơ hồn nhiên, lời thơ trong sáng. Đọc bài thơ thấy hồn lâng lâng, như đang nhớ nhung, hẹn hò, đang đợi chờ, mơ ước. Ý nhạc đến thật nhanh:

Trời hôm nay mưa nhiều hay rất nắng
Mưa tôi trả về bong bóng vỡ đầy tay...

Tôi đã vào đề với những nốt nhạc cao của cung Đô trưởng để diễn tả cái thắc mắc ngày mưa ngày nắng của mình. Khi chuyển qua điệp khúc tôi nhạc lại câu "Tôi phải van lơn ngoan nhé đừng ngờ..." 2 lần như một lời trấn an người tình nhỏ và kết thúc tôi nhạc lại câu "Nên đến trăm lần, nhất định mình chưa yêu" như một câu hỏi cho chính lòng mình. Tôi vẫn nghĩ bản nhạc với những niêm luật gò bó đã không thể nói lên hết được ý thơ của tác giả. Chỉ hy vọng bản nhạc đã không làm giảm giá trị của bài thơ.

Đầu năm 1974, khi quyết định cùng một nhóm bạn thực hiện cuốn băng Tình ca Ngô Thụy Miên, tôi đã đến gặp nhà thơ để xin phép thử 3 bản nhạc. Lần đầu tiên nói chuyện để lại ít nhiều kỷ niệm. Nhà thơ rất giản dị, dáng dấp xuề xoà. Ông rất vui khi biết tôi phổ thơ ông, và hỏi tôi sẽ nhờ ai hát ? Tôi nói nhạc sĩ Văn Phụng viết hoà âm, ca sĩ Duy Trác hát Áo Lụa Hà Đông, Thái Thanh hát 2 bài Paris Có Gì Lạ Không Em, Tuổi 13. Và từ đó, Áo Lụa Hà Đông, Paris Có Gì Lạ Không Em , Tuổi 13, đã trở thành một phần đời nhạc Ngô Thụy Miên.

Tuổi 13 - Nguyên Sa - Ngô Thụy Miên - Ý Lan

Năm 1980 khi tôi đặt chân đến Cali, người đầu tiên tôi liên lạc để hỏi thăm tin tức sinh hoạt văn nghệ của cộng đồng chúng ta ở hải ngoại là nhà thơ Nguyên Sa. Ông có cho tôi biết về sự ưu ái của thính giả dành cho bài Áo Lụa Hà Đông, cũng như cuốn băng Tình ca Ngô Thụy Miên. Năm sau đó tôi đã rời Cali để lên miền Tây Bắc. Ông vẫn thỉnh thoảng liên lạc bằng điện thoại với tôi, và gửi lên tôi những bài thơ mới viết về sau.

Trong những tháng ngày đầu ở Cali, mặc dù bận rộn với đời sống mới, tôi vẫn tiếp tục sáng tác. Cùng với Em Còn Nhớ Mùa Xuân, Bản Tình Ca Cho Em, Dóc Mơ... Tôi đã phổ bài thơ "Paris" của Nguyên Sa:

Mai tôi đi chắc Paris sẽ buồn, Paris sẽ nhìn theo...

với tôi Paris lúc đó chính là Sàigòn, Sàigòn của những nỗi nhớ muộn màng, Sàigòn của những mất mát không nguôi. Ý nhạc không tuổi trẻ như Tuổi 13, hồn nhạc không dịu dàng như Áo Lụa Hà Đông. Tôi đã mượn thơ ông để gửi gắm tâm sự mình. Tôi biết khi tôi đi Sàigòn đã buồn, và Sàigòn đã nhìn theo.

Năm 1981, sau khi về cư ngụ tại thành phố Seattle, trong nỗi nhớ nhung con đường, những hàng quán thân quen của Sàigòn ngày nào, cùng với ám ảnh thương yêu về Áo Lụa Hà Đông, về Paris của một thời, tôi đã viết bài Nắng Paris Nắng Sàigòn:

Tôi đi giữa trời Paris mà nhớ thương Sàigòn
Nắng Sàigòn hôm nao dìu bước chân em
Qua phố phường vào quán chợ thân quen...

Tôi nghĩ đây là một kết hợp đẹp của một phần đời nhạc Ngô Thụy Miên và thơ Nguyên Sa.

Năm 1986, nhà thơ gọi lên tôi và nói sẽ thực hiện một cuốn cassette gồm một số bản nhạc phổ thơ mới của ông. Tôi gửi xuống ông "Tháng Giêng Và Anh", đã được Hải Ly hát, và sau đó là Vũ Khanh, Ý Lan, Khánh Hà... Ông rất thích bài hát này. Tiếc là bản nhạc đã không được phổ biến rộng rãi như ý ông muốn.

Đầu năm 1997, tôi về Cali ra mắt cuốn CD Riêng Một Góc Trời, trong đó có bài "Cần Thiết" phổ từ thơ ông do Thanh Hà hát. Gần đến phút cuối chương trình, tôi được biết có ông đến tham dự. Rất tiếc tôi đã không thể đến gặp ông để chào hỏi, cũng như ngỏ một lời cảm ơn.

Năm ngoái khi anh chị Duy Trác qua Seattle thăm bạn bè, chúng tôi đã có dịp gặp lại nhau. Anh em hàn huyên tâm sự, và anh tặng tôi một cuốn cassette có chương trình phát thanh giới thiệu chủ đề Thơ Nhạc Nguyên Sa/Ngô Thụy Miên do anh thực hiện tại Houston Texas. Trong chương trình này anh Duy Trác có nhắc lại:

Thi sĩ Nguyên Sa đã có lần nói rằng bài thơ Áo Lụa Hà Đông của ông có một số mệnh rất đặc biệt. Khi bài thơ được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ thành ca khúc, và ca sĩ Duy Trác trình bày, thì từ đó cái tên Áo Lụa Hà Đông đã gắn chặt tên tuổi của 3 người, thi sĩ, nhạc sĩ và ca sĩ. Nó đã trở thành một định mệnh. Mặc dù đây không phải là bài thơ hay nhất của Nguyên Sa, cũng như không phải là ca khúc tuyệt tác nhất của Ngô Thụy Miên, cũng như không phải là bài hát mà ca sĩ Duy Trác trình bày thành công nhất.

Một lần nào đó tôi đã nói "trong nhạc Ngô Thụy Miên, thơ Nguyên Sa có một chỗ đứng rất đặc biệt.." Vâng, trong nhạc tôi ý thơ ông bàng bạc khắp nơi, đâu đó thấp thoáng một chút nắng Sàigòn, một chút lụa Hà Đông, đâu đó bâng khuâng mật chút trời Paris và người yêu rất nhỏ... Định mệnh đã cho tôi được đọc thơ Nguyên Sa, được nghe tiếng hát Duy Trác, được thưởng thức hoà âm của Văn Phụng, để ngày hôm nay, và mãi mãi sau này, dù các anh còn ở đây, hay đã đi rồi, tôi vẫn xin được gửi lời cám ơn chân thành nhất của một người viết nhạc tình ca đến các anh. Xin lần cuối gửi lời cầu chúc nhà thơ một chuyến đi xa về nơi an lành, vĩnh cữu.

Ngô Thụy Miên
4/1998

Khách viếng thăm

CHỈ CÓ NGÔ THỤY MIÊN PHỔ NHẠC THƠ NGUYÊN SA HAY

...
Tiếp tục loạt bài viết về “TÁC PHẨM – TÁC GIẢ”, trang “Văn nghệ người Sài Gòn” đã nói đến thơ của T.T.Kh., Hữu Loan, Nguyễn Tất Nhiên, Hàn Mặc Tử. Về thơ Nguyên Sa là bài thứ năm nằm trong chủ đề này. Và khi viết về thơ có kèm với nhạc đi cùng, những nhạc sĩ từng đưa những bài thơ trở thành bất hủ, như khi nói thơ Hàn Mặc Tử chỉ có Trần Thiện Thanh phổ nhạc là được khán thính giả yêu thích nhất, hay “Màu tím hoa sim” của Hữu Loan chỉ có nhạc phẩm “Những đồi hoa sim” của Dzũng Chinh mới xâm nhập hồn người v.v… Nên khi nói về thơ Nguyên Sa chỉ có nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ nhạc là đạt đến đỉnh điểm tâm hồn mọi người.

Qua bài viết đầu, chúng tôi mới chỉ tải đăng 2 bài thơ “Áo lụa Hà Đông” và “Tháng sáu trời mưa”, xin tiếp tục tải đăng một bài thơ khác của Nguyên Sa và đi vào bài viết về nhạc sĩ Ngô Thụy Miên.

PARIS CÓ GÌ LẠ KHÔNG EM?

Paris có gì lạ không em?
Mai anh về em có còn ngoan
Mùa xuân hoa lá vương đầy ngõ
Em có tìm anh trong cánh chim
Paris có gì lạ không em?
Mai anh về giữa bến sông Seine
Anh về giữa một giòng sông trắng
Là áo sương mù hay áo em?

Em có đứng ở bên bờ sông?
Làm ơn che khuất nửa vừng trăng
Anh về có nương theo giòng nước
Anh sẽ tìm em trong bóng trăng
Anh sẽ thở trong hơi sương khuya
Mỗi lần tan một chút suơng sa
Bao giờ sáng một trời sao sáng
Là mắt em nhìn trong gió đưa …

Anh sẽ cầm lấy đôi bàn tay
Tóc em anh sẽ gọi là mây
Ngày sau hai đứa mình xa cách
Anh vẫn được nhìn mây trắng bay

Anh sẽ chép thơ trên thời gian
Lời thơ toàn những chuyện hờn ghen
Vì em hay một vừng trăng sáng
Đã đắm trong lòng cặp mắt em?
Anh sẽ đàn những phím tơ trùng
Anh đàn mà chả có thanh âm
Chỉ nghe gió thoảng niềm thương nhớ
Để lúc xa vời đỡ nhớ nhung

Paris có gì lạ không em ?
Mai anh về mắt vẫn lánh đen
Vẫn hỏi lòng mình là hương cốm
Chả biết tay ai làm lá sen?…

Ngô Thụy Miên người nhạc sĩ tài hoa

Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên tên thật là Ngô Quang Bình, sinh 26/9/1948 tại Hải Phòng, là con thứ nhì trong một gia đình có bảy người con. Ông lớn lên với sách vở, thơ văn, vì gia đình có mở một nhà sách tên Thanh Bình ở thành phố Cảng, và sau này trên đường Phan Đình Phùng (nay là Nguyễn Đình Chiểu), Sài Gòn, trước trường tiểu học Pháp Aurore.

Sau khi gia đình vào Sài Gòn ở, Ngô Thụy Miên theo học và tốt nghiệp về hai bộ môn vĩ cầm và nhạc pháp do các nhạc sĩ Hùng Lân và Đỗ Thế Phiệt giảng dạy tại trường Quốc Gia Âm Nhạc vào năm 1965, tuy nhiên ông bắt đầu viết nhạc từ năm 1963.

Tình khúc đầu tiên mà nhạc sĩ Ngô Thụy Miên sáng tác là bài “Chiều nay không có em” (1965), được giới sinh viên học sinh thời gian đó hưởng ứng rất nồng nhiệt. Vài năm sau, ông cho xuất bản một tập nhạc đầu tay lấy tựa “Tình Khúc Đông Quân” in ronéo phát hành tại Sài Gòn (1969). Đông Quân chính là bút hiệu đầu đời của ông trước khi đổi qua bút hiệu Ngô Thụy Miên bây giờ.

Trong tuyển tập “Tình Khúc Đông Quân”, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã ghi lời tâm bút thay cho lời ngỏ trên trang đầu, là những tình khúc viết cho bạn bè và tình yêu, trong đó gồm 12 bản tình ca gồm Giáng ngọc, Mùa thu này cho em (sau đổi là Mùa thu cho em), Gọi nắng (sau đổi là Giọt nắng hồng), Dấu vết tình yêu (sau đổi là Dấu tình sầu), Cho những mùa thu (sau đổi là Thu trong mắt em), Tình khúc tháng 6, Nhạt Tình (sau đổi là Dấu vết tình yêu), Mây hồng (sau đổi là Tuổi mây hồng), Gọi tên em, Ái xuân, Mùa thu về trong mắt em (sau đổi là Mắt thu) và Ngày mai em đi. Ca khúc mới nhất của Ngô Thụy Miên có tên “Một lần là mãi mãi”

Sau những sáng tác từ năm 1963, đến với công chúng vào năm 1965, sau đó nhạc sĩ Ngô Thụy Miên có những nhạc phẩm phổ từ thơ của thi sĩ Nguyên Sa như Áo lụa Hà Đông, Paris có gì lạ không em, Tuổi 13… Còn trong thời gian theo học đại học, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã nhiều lần trình diễn và phổ biến những sáng tác của mình tại các hội quán văn nghệ, các trung tâm văn hóa và giảng đường đại học. Năm 1974, Ngô Thụy Miên thực hiện băng nhạc đầu tay “Tình Ca Ngô Thụy Miên” gồm 17 tình khúc đã được viết trong khoảng thời gian 1965 – 1972. Với sự góp mặt của các ca sĩ và nhạc sĩ như Khánh Ly, Duy Trác, Thái Thanh, Lệ Thu, Thanh Lan, Duy Quang…

Sau ngày 30/4/75 đến tháng 10/78, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên mới vượt biên đến tị nạn tại đảo Pulau Bidong của Mã Lai, và chính thức ra mắt một sáng tác viết từ năm 1975 là bài “Em còn nhớ mùa xuân” gởi tặng riêng cho người yêu là Đoàn Thanh Vân, là con gái của nam tài tử Đoàn Châu Mậu (trong một gia đình gồm những người hoạt động về âm nhạc như Đoàn Châu Nhi, Đoàn Châu Bào, Đoàn Thanh Sâm, Đoàn Thanh Tuyền một thời cùng với nhạc sĩ Đức Huy, kết hợp thành cặp song ca Đức Huy – Đoàn Thanh Tuyền nổi tiếng trong những sinh hoạt nhạc trẻ vào đầu thập niên 70.

Tình yêu giữa Ngô Thụy Miên và Đoàn Thanh Vân bắt đầu khi cả hai gặp gỡ nhau tại trường Quốc Gia Âm Nhạc Sài Gòn, bị ngắt quãng một thời gian để sau đó lại tái hợp vào năm 1973 rồi đi đến quyết định thành hôn. Nhưng ngày 30/4/75 đến như một sự chia cách, khiến dự định thành hôn của hai người đã không thành, vì Đoàn Thanh Vân theo gia đình di tản trong những ngày đầu tiên, trong khi Ngô Thụy Miên ở lại Sài Gòn. Chính niềm thương nhớ đó đã tạo thành cảm xúc cho ông sáng tác ra ca khúc “Em còn nhớ mùa xuân”.

Em Còn Nhớ Mùa Xuân

Sau sáu tháng ở trại tị nạn, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên được nước thứ ba bảo lãnh cho sang Montréal, Canada, vào tháng Tư năm 1979. Đoàn Thanh Vân từ San Diego, được tin người yêu đã đến được Canada, đã bay sang nối kết lại cuộc tình, đưa đến cuộc hôn nhân bị dở dang vì thời cuộc. Cùng năm 1979, cả hai qua sống tại San Diego rồi dời lên Orange County. Qua năm 1980, Ngô Thụy Miên bắt đầu đi làm về ngành điện toán tại thành phố Olympia thuộc tiểu bang Washington.

Trong thập niên 1990, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên tiếp tục sáng tác với những ca khúc mới như Cần thiết, Em về mùa thu, Trong nỗi nhớ muộn màng… và nhất là Riêng một góc trời (1997). Năm 2000, nhạc phẩm “Mưa trên cuộc tình tôi” của ông được khán thính giả đón nhận một cách đặc biệt. Tổng cộng đến nay, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã sáng tác được trên 70 ca khúc, với khoảng 20 bài từ trong nước.

Có những nhận xét từ mọi người khi nói rằng nhạc Ngô Thụy Miên chứa đựng đầy chất lãng mạn, chịu nhiều ảnh hưởng từ thơ Nguyên Sa. Có người biện giải, những suy nghĩ đó chỉ đúng phần nào đó khi ông phổ thơ Nguyên Sa. Còn những nhạc phẩm khác, nhạc của Ngô Thụy Miên vẫn mang đậm chất tình ca riêng biệt như những nhạc phẩm đầu tay trong tập nhạc “Tình Khúc Đông Quân”. Vì nhạc của Ngô Thụy Miên nếu đứng riêng biệt cũng không kém chất lãng mạn, trữ tình, vẫn có sắc thái độc đáo, như nhạc phẩm “Mùa thu cho em” sau này đã lên hàng top hit.

Tuy nhiên không ai có thể phủ nhận, khi Ngô Thụy Miên phổ thơ Nguyên Sa thì sự giao duyên này là một cuộc giao hưởng trường cửu, như “Paris có gì lạ không em”, “Tuổi 13”, “Áo lụa Hà Đông”, “Nắng Paris nắng Sài Gòn”, “Tình khúc tháng 6”, “Tháng 6 trời mưa”… Sự giao hưởng này làm thăng hoa sự tuyệt tác từ thơ qua nhạc và ngược lại. Để mọi người lúc đó mới chợt nhận ra, hiện hữu có một nhà thơ tên Nguyên Sa hay một nhạc sĩ tên Ngô Thụy Miên đang thăng hoa trong đời sống văn hóa nghệ thuật.

THÁNG SÁU TRỜI MƯA - Khánh Hà

Như Ngô Thụy Miên từng nói “…Trong thời gian đi học, mình đọc thơ của Nguyên Sa nhiều nhất, ngâm nhiều nhất thành ra nó đã thấm vào hồn mình… Trong bốn thập niên viết nhạc của tôi thì thơ của ông ấy lúc nào cũng bàng bạc ở trong dòng nhạc của tôi. Ngay cả như bên này như tôi viết “Nắng Paris, Nắng Sài Gòn” cũng mang một âm hưởng của Áo Lụa Hà Đông hay Paris Có Gì Lạ Không Em?” nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã tâm sự như vậy khi nói về mối giây ràng buộc giữa nhạc của ông với thơ Nguyên Sa.

Nắng Paris Nắng Sài Gòn -NTM -Sĩ Phu

Và chúng ta hãy nghe những lời tự bạch của nhạc sĩ Ngô Thụy Miên khi tình tự gửi cho người yêu Đoàn Thanh Vân lúc chưa cưới, đó là ký ức một thời Sài Gòn của ông:

“Rồi đến là những mùa Xuân của tuổi trẻ, của những háo hức, đợi chờ, của những môi hôn vội vã, vòng tay quấn quít trao nhau trên đường phố thân thương, quán hàng quen thuộc. Em nhớ không, La Pagode, Givral của những sáng hẹn hò, Hoàng Gia, Pôle Nord của những chiều đưa đón, dạo phố tết Nguyễn Huệ, Lê Lợi tấp nập người qua, và những tối ghé quán Bà Cả Đọi, rồi Đêm Mầu Hồng. Cái không khí ấm áp tràn đầy tình thương của quê hương đó, làm sao có thể ngờ được chỉ trong vài tháng đã chỉ còn để lại một mùa Xuân, một mùa Xuân cuối cùng của những đổi thay…”

Hay đoạn đầu nói về gia đình Ngô Thụy Miên khi chia tay thành phố Cảng: “Tôi sinh ra tại Hải Phòng, một thành phố ở miền Bắc, cũng là nơi sinh trưởng của 2 người nhạc sĩ tôi yêu quí nhất, Văn Cao và Đoàn Chuẩn. Nếu Văn Cao là người nhạc sĩ tôi quí trọng nhất, không phải chỉ về những đóng góp của ông vào vườn hoa âm nhạc, mà còn về tác phong, đời sống cá nhân ông, còn với Đoàn Chuẩn là người tôi yêu thích nhất với những tình khúc bất hủ, và những đóng góp lớn lao của ông vào việc tạo dựng một dòng nhạc tình tự, lãng mạn nhất của nền tân nhạc Việt Nam. Qua Đoàn Chuẩn, tôi đã yêu mùa Thu, đã sáng tác nhiều nhạc phẩm về mùa Thu, và vẫn mơ một ngày nào đó sẽ có dịp trở về thăm mùa Thu của ông…

“Rời Hải Phòng vào miền Nam, bố mẹ tôi đã chọn thành phố Sài Gòn, đường Phan Đình Phùng để xây dựng lại tiệm sách Thanh Bình làm nơi sinh sống. Tại đây tôi lại có dịp nhìn thấy những chiếc tầu sắt khổng lồ với những ống khói cao ngất, phun ra những tàn khí bụi than mù mịt bầu trời (đoạn đường sắt này chạy trên đường Phạm Viết Chánh về đến Mỹ Tho thời Pháp, qua đến thời TT Ngô Đình Diệm vẫn còn hoạt động). Nhà tôi ở gần góc đường Cao Thắng, trước cửa trường mẫu giáo Aurore. Tôi còn nhớ trên đường Cao Thắng, thật là một sự tình cờ trùng hợp, cũng có một lò bánh mì, là nơi cuối tuần tôi hay ra mua bánh về cho cả nhà ăn sáng với thịt nguội. Ngoài ra còn có 2 rạp chớp bóng Việt Long (sau là Văn Hoa Sài Gòn) và Đại Đồng. Ngôi chợ rất gần nhà là chợ Vườn Chuối mà thỉnh thoảng mẹ tôi cho đi theo để xách giỏ thức ăn về hộ mẹ…”

Cuối cùng nhạc sĩ Ngô Thụy Miên nói tiếp “Tôi không viết nhạc để sống, nhưng sống để viết nhạc”, cho thấy ông là người sống vì nghệ thuật hơn là nô lệ cho đồng tiền bằng những sáng tác tác phẩm của mình, do ông còn có một nghề khác là chuyên viên của ngành điện toán. Vì thế cho đến nay Ngô Thụy Miên chỉ đến với âm nhạc bằng những cảm xúc riêng tư, không hề có mục đích thương mại, như ông đã tuyên bố, do đó những tình khúc của ông đã thoát ra sự gò bó khi dùng âm nhạc và lời ca làm sinh kế như nhiều nhạc sĩ cùng thời. Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên muốn viết cho chính ông, bằng những cảm xúc thật của mình, “tôi không viết cho mọi người”.

Tuy chủ trương không viết cho mọi người, nhưng dòng nhạc của ông đã nói lên được tâm sự của những ai từng có những rung động trong tình yêu. Trả lời câu hỏi tại sao nhạc sĩ Ngô Thụy Miên không viết về những đề tài khác ngoài tình ca, ông thú nhận là có nhiều khi cũng muốn viết đề tài khác, nhưng không viết được. “Hơn nữa tôi không cảm thấy mình muốn viết về những đề tài đó, cho nên tôi chỉ viết về tình ca không mà thôi “. Nhưng có lẽ lý do đúng hơn hết là do bản tính lãng mạn của một nghệ sĩ vì “nếu bây giờ tôi khô khan, mực thước, đâu vào đó cả thì tôi đâu có làm văn nghệ được.”

Ngô Thụy Miên cũng cho biết, sáng tác của ông không hề nhắm vào một giọng ca nào theo kiểu “đo ni đóng giày” như một số nhạc sĩ đã thể hiện, như một Mạnh Phát viết cho Thanh Tuyền, Phương Dung, một Phạm Đình Chương viết cho Thái Thanh, một Tâm Anh viết cho Phương Hồng Quế v.v… vì vậy Ngô Thụy Miên từng cũng từng nói: “Như bài “Riêng một góc trời”, tôi đâu có nghĩ là Tuấn Ngọc hát như vậy đâu, thế mà ông ấy hát ra nó lại thành công như vậy thôi! Tuấn Ngọc hát bài đó tới lắm.”

Hơn 40 năm viết tình khúc, khi ở Mỹ nhạc sĩ Ngô Thụy Miên có thêm một vài nhạc phẩm phổ từ thơ Nguyên Sa, dù đã có nhiều thay đổi trong dòng nhạc và lời ca, nhưng những ai đã từng yêu mến những nhạc phẩm của ông vẫn dễ dàng nhận ra những nét quen thuộc mà chỉ riêng nhạc sĩ Ngô Thụy Miên mới có được. Nhiều người phong tặng Ngô Thụy Miên là một nhạc sĩ tài hoa đích thực.

NGUYỄN VIỆT

Những tình khúc bất hủ của nhạc sĩ Ngô Thụy Miên
.

Khách viếng thăm

Ngô Thụy Miên – Một góc trời riêng

...
Nhắc đến Ngô Thụy Miên không thể không nhắc đến Nguyên Sa và những bài thơ của Nguyên Sa. Chính Ngô Thụy Miên trong một bài viết của mình đã từng không ngớt lời bày tỏ lòng ngưỡng mộ của mình với nhà thơ Nguyên Sa. Có thể nói, sự gặp gỡ giữa Ngô Thụy Miên và Nguyên Sa là một cái duyên lớn trong âm nhạc. Trước lúc Ngô Thụy Miên phổ nhạc những bài thơ của Nguyên Sa, Nguyên Sa đã là một cái tên lớn trong nền văn học Miền Nam Việt Nam bấy giờ. Giới học sinh sinh viên thời ấy không ai không thuộc làu trên môi một đôi câu của thi sĩ trẻ, người đã mang từ Paris, hè phố Saint Michel với sông Seine, tháp Effel, những mùa đông mù sương, những tuyết trắng và những cặp tình nhân về cho thi ca Sài Gòn thêm đài các. Nguyên Sa cũng chính là người mang Áo lụa Hà Đông, nắng Sài Gòn và đâu đó những bóng Kiều, nàng thơ Hà Nội vào thơ rất nhẹ nhàng, rất gần gũi mà không gượng ép.

Nhạc phẩm “Áo lụa Hà Đông” chưa chắc là nhạc phẩm hay nhất, nhiều người biết đến nhất và yêu thích nhất của Ngô Thụy Miên cũng như bài thơ Áo lụa Hà Đông chưa chắc là bài thơ Nguyên Sa tâm đắc nhất nhưng sự kết hợp của hai tâm hồn đồng điệu trong Áo lụa Hà Đông thì ai cũng thấy được:

Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng.

Đoạn cao trào với những câu hát thảng thốt hơn mà vẫn ngọt ngào đến mềm môi, trách cứ đấy mà thương yêu quá đấy:

Em chợt đến, chợt đi anh vẫn biết
Trời chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu
Nhưng sao đi mà không bảo gì nhau
Để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại.

Không nổi bật như Áo lụa Hà Đông nhưng “Paris có gì lạ không em” cũng là một tác phẩm đánh dấu sự gắn kết giữa hồn thơ nhạc của Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên:

Paris có gì lạ không em?
Mai anh về em có còn ngoan
Mùa xuân hoa lá vương đầy ngõ
Em có tìm anh trong cánh chim?

Nếu để ý một chút sẽ thấy, những hình ảnh em ngoan, lá hoa buồn vương, ngõ vắng đường mịt mù, áo mỏng chiều sương… trong thơ Nguyên Sa luôn phảng phất đâu đó trong suốt những bài tình khúc của Ngô Thụy Miên, tạo nên một nét thơ mộng và dịu dàng riêng cho những tình khúc của ông trong suốt thập kỷ 60 và 70 của thế kỷ trước, tạo thành nét đài các và hoài cổ đặc trưng, nét miên man rủ buồn trong nhạc cảm của những tình khúc Ngô Thụy Miên.

Những tha thiết, những dịu dàng ấy cũng chính là cảm hứng cho Ngô Thụy Miên phổ nhạc một bài thơ khác của Nguyên Sa: Tuổi 13

Trời hôm nay mưa nhiều hay rất nắng
mưa tôi trả về bong bóng vỡ đầy tay
trời nắng ngạt ngào tôi ở lại đây
như một buổi hiên nhà nàng dịu mát.
Trời hôm ấy 15 hay 18
tuổi của nàng tôi nhớ chỉ 13
tôi phải van lơn ngoan nhé! đừng ngờ
tôi phải van lơn ngoan nhé! đừng ngờ.

Suốt cuộc đời mình, Ngô Thụy Miên chỉ viết tình khúc mà không mảy may có động chạm gì đến những vấn đề chính trị, xã hội nhức nhối khác như các nhạc sĩ cùng thời ông, trong nhạc của ông lúc nào cũng là những tình yêu. Càng về sau những tình yêu trong tình khúc của Ngô Thụy Miên càng đẹp và càng buồn. Qua lần hồi những nỗi buồn man mác, những xúc cảm tinh khôi của thuở đầu đời, tình khúc của Ngô Thụy Miên có hồi ướt đẫm những nỗi buồn tưởng như không thể nào khỏa lấp được:

Dù cho mưa, tôi xin đưa em đến cuối cuộc đời
Dù cho mây hay cho bão tố có kéo qua đây
Dù có gió, có gió lạnh đầy, có tuyết bùn lầy, có lá buồn gầy
Dù sao, dù sao đi nữa, tôi vẫn yêu em
(Niệm khúc cuối)

Từ lúc :
Mây có bay và em có hay?
Ta ngại ngùng yêu em lần đầu.

Cho đến khi:
Mưa đã rơi và nắng đã phai
Trên cuộc tình yêu em ngày nào

Rồi buồn da diết đến tưởng chừng không lối thoát:

Một ngày nào đó tóc xanh xưa bạc màu.
Một ngày nào đó ta có thôi hết yêu người?
(Bản tình cuối)

Những thay đổi ấy có lẽ do gắn liền cùng với những biến cố trong đời của Ngô Thụy Miên. Đất nước những năm chiến tranh, những nỗi buồn lớn hơn nỗi buồn của tình yêu trai gái, những định mệnh chua chát, những cuộc ly tan không kịp trao một tờ thư, một lời hẹn cho tương lai, những ranh giới mong manh giữa sống chết, ra đi – ở lại, những xót xa buồn của những ngày phiêu bạt rời bỏ quê hương, những hoang mang của phận người bé nhỏ trước những guồng quay quá mạnh của bánh xe số phận. Ngô Thụy Miên cuối cùng cũng rời khỏi Sài Gòn, mất dấu với người yêu và sau vài năm lưu lạc mới được bảo lãnh sang Montréal, và mãi năm 1979 ông mới được đoàn tụ với người yêu của mình. Những tình khúc ông viết khi này thường là nỗi buồn đến hoang mang, hoặc là nỗi nhớ đến quay quắt những gì đã gắn bó với mình khi trước: người yêu và Sài Gòn.

Mắt biếc năm xưa nay đâu cánh sao còn đây tóc mây nào bay
Phố vắng mênh mang mưa rơi ước mơ nào nguôi tình đã phai rồi

Tình yêu như mây khói thoảng theo gió buồn mơ hồ
Tình yêu như giông tố qua phố đìu hiu
Nhớ dáng xưa yêu kiều trong chiều nhạt nắng, cung đàn gợi ý
Chờ nhau trong tê tái…
(Mắt Biếc)

Thập kỷ 90 đánh dấu sự trở lại của Ngô Thụy Miên với những tình khúc mới như Cần thiết, em về mùa thu, Trong nỗi nhớ muộn màng… Được đón chào nồng nhiệt nhất là tình khúc Riêng một góc trời được ông viết vào năm 1997.

Mang âm hưởng xa xăm đầy hoài niệm, Riêng một góc trời khiến tôi say mê như thể trân trọng một món quà quý vừa được mang về từ quãng nào đó trong quá khứ của mình.

Tình yêu như nắng, nắng đưa em về, bên dòng suối mơ
Nhẹ vương theo gió, gió mang câu thề, xa rời chốn xưa
Tình như lá úa, rơi buồn, trong nỗi nhớ
Mưa vẫn mưa rơi, mây vẫn mây trôi, hắt hiu tình tôi

Tôi không thể nào quên lần đầu nghe Tuấn Ngọc hát tình khúc này vào một chiều mùa thu năm 2002 khi tôi 17 tuổi. Từng nốt nhạc như thấm đẫm một nỗi miêng mang, một nỗi chơi vơi đến lạc loài, đến vô định. Em trong tình khúc sao mà quá xa vời, quá diệu vợi mà thật gần gụi như chính một “em” nào đó của riêng chúng ta, đã để lạc mất, đã đánh rơi trong một miền nhớ thương thăm thẳm nào đó từ quá khứ. Tôi nhớ, có lần Ngô Thụy Miên đã nói, ông vốn không bao giờ chủ ý viết nhạc cho ai, ông viết là để cho mình, viết cho những xúc cảm của mình trước nhất, nhưng rất nhiều người, những người lớn và cả những người trẻ như tôi, tìm thấy trong tình khúc Ngô Thụy Miên những điều về chính mình. Phải chăng, với tất cả những người đã từng yêu, đã từng đắm say trong hạnh phúc, vui sướng và cả mất mát, đau khổ trong tình yêu thì dù có khác nhau đến đâu cũng sẽ luôn tồn tại những ý niệm, những cảm xúc giống nhau đến kỳ lạ, trong cả hạnh phúc và nỗi đau:

Tìm đâu thấy, tìm đâu thấy nữa
Khi mùa đông về theo cánh chim bay
Là chia cách đôi nơi, là hạnh phúc rã rời, người ơi

Ngô Thụy Miên đã sống, đã yêu và đã viết tình khúc như thế, chân thành như kể những câu chuyện tình mình với một kẻ tri âm. Kẻ tri âm ấy là âm nhạc, nhưng thật may, âm nhạc là kẻ rộng lòng, nên chúng ta biết có một Ngô Thụy Miên và có hơn 70 tình khúc Ngô Thụy Miên vẫn đang thổn thức cùng năm tháng.

Hải Lam
.

Khách viếng thăm

Thơ Nguyên Sa với cuộc đời tôi

Hoàng Lan Chi

Hôm qua tình cờ vào Thơ văn cuả hcmpt, thấy có trang Nguyên Sa, bèn dạo thử. Thật thú vị, toàn các bài thơ tôi thích. Có hai bài đã gắn với tôi bao kỷ niệm dễ thuơng.

Tuổi mười ba

Trời hôm ấy mưa nhiều hay rất nắng
Mưa tôi chả về bong bóng vỡ đầy tay
Trời nắng ngạt ngào tôi ở lại đây
Nhu một buổi hiên nhà nàng diụ sáng
Trời hôm ấy mười lăm hay mười tám
Tuổi cuả nàng tôi nhớ chỉ mười ba
Tôi phải van lơn thôi nhé đừng ngờ
Tôi phải dỗ như là tôi đã lớn.
(Tuổi mười ba Thơ Nguyên Sa)

Ngày ấy mười ba tuổi, tôi vẫn còn bé quá. Năm đó tôi học đệ lục tức lớp 7 bây giờ.

Đi đứng vẫn chạy nhẩy hơn là đi, áo dài vẫn cột đuôi trong sân trường để nhảy lò cò... Tôi học trường Gia Long. Vì nhà xa nên tôi đi học bằng xe đưa rước cuả trường. Tôi còn nhớ: trong một tuần thì có một ngày các chị đệ ngũ tức lớp 8 học thêm tiết cuối. Do đó chúng tôi là mấy đứa học lớp nhỏ phải ở lại chờ.

Trong khi chờ, chúng tôi hay sang chuà Xá Lợi chơi vì chỉ cách Gia Long con đường Bà Huyện Thanh Quan. Các bạn cùng chung xe đưa rước hay lang thang ghế đá tâm sự to nhỏ còn tôi laị hay vào chánh điện ... để đọc kinh!!! Tôi chỉ thuộc duy nhất có bổn kinh Bạch y nên chỉ đọc đi đọc lại một kinh đó. Bây giờ nghĩ lại, thấy nữ sinh Gia Long hồi đó ngoan thật, phải nói là ngoan nhất Saigon!! Chúng tôi ra vào chuà rất nghiêm trang đàng hoàng!! Nếu như bây giờ thì chắc các cô cậu quậy nát chuà mất!

Một lần đang quỳ đọc kinh bỗng nhiên có ai đó để nhẹ tờ giấy trước mặt, khi tôi quay lại thì đã biến mất. Tờ giấy là trang vở học trò, chỉ vỏn vẹn vài dòng ghi vội:

Này cô bé, em mười ba hay muời bốn
Tại vì sao em cứ phải cầu kinh?
Nhớ xưa kia Chuà Hương mở hội
Có một nàng tuổi mới mười lăm
Khi nguyện cầu nàng xin giời phật
Sao cho em lấy được người yêu!

Tôi tức mình mà không thể báo thù ngay vì một tuần chỉ ở lại có một ngày. Tuần sau khi quỳ gối trước Phật Đài mà lòng tôi... không yên.Tôi hồi hộp không biết hôm nay hắn giở trò gì nữa không? Tôi tự nhủ phải quay lại thật nhanh để bắt quả tang kẻ dám quấy phá phút tu hành cuả cô bé mười ba. Nhung có lẽ đoán được ý tôi nên hắn không xuất hiện. Tuần sau tôi cũng chờ mà chẳng thấy đâu.

Khi tôi không còn chờ đợi nữa và yên tâm tu hành (^__^) thì hắn bất chợt lại ló đầu và cũng biến mất thật nhanh. Kỳ này là tờ giấy mỏng mà hồi đó gọi là giấy pulure màu hồng chép bài thơ tuổi 13 cuả Nguyên Sa.
Tôi bắt đầu yêu thơ Nguyên Sa từ đó. Và cũng không gặp lại người chép bài thơ ấy một lần nào nữa trên chánh điện chuà Xá Lợi.

Năm năm sau khi tôi bắt đầu lang thang đến các thư viện để học thi tú tài. Tôi hay vào Hội Việt Mỹ hay thư viện cuả Trung tâm Văn hoá Đức vì gần nhà. Một lần đang đi bộ trên con đường Phùng Khắc Khoan, con đường rất yên tĩnh với hai hàng me cao vút chụm đầu vào nhau để đến thư viện văn hoá Đức, con đường mà tôi đã đặt tên cho riêng mình: “Con đường muà đông“ thì bỗng có em bé chạy theo đưa tôi tờ giấy, bên trên chỉ vỏn vẹn:

Nắng Saigon anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc aó luạ Hà Đông..
(áo lụa Hà Đông, Thơ Nguyên Sa)

Chép thêm:
Anh vẫn yêu mầu aó ấy vô cùng
Thơ cuả anh vẫn còn nguyên luạ trắng
Anh vẫn nhớ em ngồi đây tóc ngắn
Mà mùa thu dài lắm ở chung quanh
Linh hồn anh vội vã vẽ chân dung
Và vội vã vào trong hồn mở cưả
………
Em ở đâu hỡi mùa thu tóc ngắn
Giữ hộ anh mầu áo luạ Hà Đông
Anh vẫn yêu mầu áo ấy vô cùng
Giữ hộ anh bài thơ tình luạ trắng.

Tôi thót tim, lòng không dưng hồi hộp, tim đập liên hồi. Tôi có cảm tưởng mình đã gặp lại người cuả năm năm trước. Nhưng khi hỏi, em bé chỉ nói có người nhờ đưa chứ em không biết gì. Rồi tôi lại trở lại cảm giác mong chờ như năm cũ. Nhung niềm chờ đợi cuả tuổi 13 khác với với 18. Khắc khoải hơn. Nhung nhớ hơn. Mơ mộng hơn. Tôi đã thêu dệt biết bao mộng đẹp với người không lộ diện ấy. Và vì “chàng“, mỗi khi đi ngang “Con đường mùa đông“, tôi đã kín đáo làm duyên trên mái tóc thề, đã yểu điệu thục nữ trong từng dáng đi… Nhung hoài công. Chắng bao giờ thấy lại lần thứ hai.

Rồi năm sau vaò trường đại học. Tôi không quên và cũng chẳng nhớ chuyện xưa. Nó cứ bàng bạc trong tôi nhu kỷ niệm ngày đầu tiên đi học cuả Thanh Tịnh…

Năm lên chứng chỉ chuyên khoa, tôi quen T, một anh bạn học trên tôi một năm. T dễ thuong nhung rất hay trêu tôi vì tính tôi cũng hiền, nhút nhát. Tuy học đại học nhưng cha mẹ vẫn bắt tôi mặc áo trắng, ôm cặp như thuở học sinh. Chỉ thỉnh thoảng mới được phép mặc aó mầu. Một lần mặc aó dài vàng, tôi còn nhớ hôm ấy là chúng chỉ Hóa hũu cơ cuả cô Nguyễn Ngọc Suơng, tôi vào muộn khi cô đang đứng trên bục giảng. Tôi vừa vào lớp thì T cũng theo sau. T là một nhân vật ngang ngạnh không biết ngán sợ ai nên tuy đã vào trong lớp, cô đang đúng nhìn mà T tỉnh bơ:

Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc
Áo nàng xanh anh mến lá sân truờng.
(Tuổi 13 Thơ Nguyên Sa)

Tôi ngượng chín nguời còn cô Suơng thì tủm tỉm cuời. Đã thế vào lớp T lại cố tình ngồi cạnh tôi. Tôi tức mình viết giấy “thế áo nàng đen hay đỏ thì sao?“ T tỉnh bơ “Để anh đi hỏi nhà thơ Nguyên Sa đã“.
Thế đấy, ngày xua chúng tôi thật dễ thuơng. Toàn tán nhau hay trêu nhau bằng thơ. Thật diụ dàng và nhẹ nhàng. Còn bây giờ các em lên net, không biết tỏ tình với nhau bằng cái gì?

Thời gian nhu bóng câu cuả sổ. T giờ đã là ông bố cuả 5 con... lai Mỹ! Tôi cũng là mẹ cuả 2 nhóc tì mà tâm hồn thì vẫn ăm ắp thơ Nguyên Sa như thuở mười ba.

Thơ Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên 9k=

» NGÔ THỤY MIÊN - NGƯỜI NHẠC SĨ TÀI HOA
» Truyện Ngắn Nguyễn Thị Thụy Vũ: Đêm Tối Bao La
» Nguyên Sa (Thụy Khuê) & 9 Bài Thơ Phổ Nhạc
» Thân phận ma trơi - Nguyễn Thụy Long
» THƠ TÌNH LÝ THỤY Ý